1. Geen kritiek
2. Geen
minachting
3. Niet
terugslaan
4. Niet
terugtrekken
Waar het in een persoonlijk
contact tussen mensen in wezen omgaat is om gevoelens en niet om feiten. Wil je een ander iets vertellen dan kun je
dat het beste doen door aan te geven wat je voelt. Bijv.: ik voelde me door
Piet gister heel erg belachelijk gemaakt, het maakte me vreselijk boos. (In
plaats van: wat een klootzak is die Piet toch, moet je horen wat ie nou weer
gedaan heeft).
En voor
luisteren geldt hetzelfde: luister naar het gevoel dat achter het verhaal van
de ander zit.
Vaak vinden we
het moeilijk om direct over gevoelens te praten, houden we het liever wat
veiliger: feiten en oordelen over anderen.
Nog moeilijker
wordt het als onze gevoelens rechtstreeks die ander betreffen. Dan hebben we
vaak nog meer de neiging om het over die ander te hebben, dan over onszelf.
Bijv. waarom doe jij verd… nooit eens wat
ik wil, in plaats van: ik voel me teleurgesteld omdat ik graag met je uit had gewild
vanavond. Het laatste lijkt onveilig
omdat we onszelf meer bloot geven. Maar in feite is het eerste onveiliger,
grote kans dat op onze kritiek, kritiek terugkomt.
Omgekeerd
betekent het dat als een ander kritiek op jou heeft, hij dat het liefst op een
‘veilige’ (feitelijke of veroordelende) manier doet. Als je zijn gevoelens
achter zijn aanval ontcijfert en teruggeeft, dus niet in de tegenaanval gaat of
je terugtrekt, neemt het gesprek waarschijnlijk een veel betere wending.
Bijv. Je krijgt
de opmerking: Waarom keek jij zo naar die ander man? En jouw reactie kan dan
zijn: Ben je bang dat je me zou kunnen kwijt raken?
In het contact
met een ander, komen gevoelens uiteraard voort uit het gedrag van de ander (Gedrag is ook wat iemand zegt,
hoe hij het zegt, en andere non-verbale uitingen). Leg je het accent op het
gedrag, hou het dan concreet en objectief. Dus niet: jij doet altijd zo
achterbaks, maar ik heb het gevoel dat er iets is wat je me nu niet vertelt. Of
over je eigen gedrag: Ik voel me gekwetst door jou, daarom ben ik nu wat
zwijgzaam.
Het aangeven van je behoeftes wil niet zeggen dat die ander dat
ook moet invullen, of andersom het ‘verstaan’ van de behoefte van een ander,
geeft geen verplichting er aan tegemoet te komen. Wanneer er wederzijds respect
is voor elkaars gevoelens en wensen, is aan ieders belangrijkste behoefte –
gehoord worden, serieus genomen worden, al voldaan. Een praktische oplossing
wordt van minder belang en is dan doorgaans makkelijk gevonden.
Zie ook:
Praten vanuit je gevoel: oefening:
Enkele opmerkingen uit Marshall Rosenberg:
Geweldloze communicatie:
Mensen sluiten zich af voor een ander bij
kritiek. Hoe subtiel die kritiek ook is.
De basis voor geweld
ligt erin dat mensen pijn hebben en niet weten hoe ze dat duidelijk moeten
zeggen
Het nee van een
ander ervaren we vaak als afwijzing. Terwijl je het nee ook kunt horen als
uitdrukking van wat de ander (niet) wil.
Een
onvriendelijk nee, komt meestal voort uit de angst van de ander dat hij onder
druk zal worden gezet om toch ja te zeggen. M.a.w. als iemand een eis hoort in
plaats van een verzoek.
De vrager zet
inderdaad soms zijn verzoek kracht bij, om het nee te vermijden.
Wanneer je iets
wat iemand zegt opvat als kritiek dan geef je de ander het idee dat hij jou wat
heeft aangedaan. Daardoor wordt het voor hem/haar in de toekomst moeilijker om
nog eerlijk te zijn. Als je kritiek opvat als een uiting van wat er in hem/haar
leeft, luister je echt naar de ander.
Wat we kunnen
doen als we beseffen dat we boos of defensief worden, is ons te realiseren dat
we die ander niet gehoord, niet begrepen hebben.
In plaats van te
begrijpen wat er in de ander omgaat, gaan we in ons hoofd zitten en hebben een
oordeel dat de ander fout is.
Je maakt jezelf en de ander onvrij als je om toestemming vraagt voor
wat jij wilt. Het is beter om open en eerlijk aan te geven wat jij wilt en
vervolgens te vragen hoe de ander daar tegenover staat.
Naarmate we sneller en exacter kunnen
waarnemen wat we in onszelf voelen hebben we meer vrijheid om te beslissen hoe
we naar anderen toe reageren.
Meer lezen?: Marshall Rosenberg:
Geweldloze communicatie
Of luister naar de uitleg van Rosenberg
zelf: Nonviolent communication - YouTube
Engels ondertiteld.
Een voorbeeld van geweldloze communicatie
door Marshall Rosenberg. Nederlands ondertiteld, 10 min.: video
Nederlands ondertiteld: Kwetsbare eerlijkheid | Yoram Mosenzon