Door het ontstaan van de cortex en neocortex, de meest recente hersendelen, is het mogelijk
geworden om te leren van ons verleden en onze toekomst te plannen. Het
onderscheidt ons van de dieren en heeft onze beschaving mogelijk gemaakt. Door
de door anderen vergaarde kennis en onze eigen ervaringen te onthouden zijn we
in staat om welbewust beslissingen te nemen, en door ons een toekomst voor te
kunnen stellen, weten we dat we dat we nu iets moeten doen om daar later
profijt van te kunnen hebben.
Misschien is het dit proces dat beschreven
wordt door de verbanning uit de hof van Eden: het verkrijgen van ons vermogen
om te oordelen door de ontwikkeling van nieuwe hersendelen.
Het vermogen tot herinneren van ons
verleden en het zicht op de toekomst, brengt naast enorme voordelen echter ook
nadelen met zich mee: we voelen schaamte, schuld en pijn over sommige dingen in
ons verleden, we kunnen bang zijn voor eventuele gebeurtenissen in de
toekomst.
Zit achter het advies van ‘zijn in het hier
en nu’ dan geen verlangen naar niet meer denken om daardoor geen negatieve
gevoelens meer te hoeven te ervaren?
Voor een deel denk ik dat dat inderdaad zo
is: tijdelijk ons denken loslaten kan ons in een diepe staat van vrede,
tijdloosheid en eenheidsbewustzijn brengen.
Voor een ander deel betekent ‘zijn in het
hier en nu’ niet dat je geen weet meer hebt van verleden en toekomst, maar je
bewust zijn van je gedachtes die je daarover hebt. Je kunt je nú bewust zijn
van de pijn die je in het verleden hebt opgelopen; je zit dan niet in die pijn,
maar je zit in het besef dat iets in jou nu die pijn ervaart. Of in positief
opzicht: je beseft dat zich nu een
prettige herinnering in je hersens afspeelt. En naar de toekomst kun je
jezelf betrappen op angstige of juist hoopvolle fantasieën.
Door af en toe afstand te nemen van het
denken, als observator te kijken naar waar je hersenen mee bezig zijn, wordt de
inhoud minder belangrijk, de lading gaat er als het ware wat van af (het zijn
maar herinneringen en fantasieën) en kun
je wellicht meer genieten van de directe dingen die er hier en nu zijn: wat je
ziet, hoort, proeft, ruikt en voelt in en aan je lichaam (en ervaren hoe je
hersenen hun best doen om je daarvan af te houden).
Dat is iets anders dan een vlucht uit het
leven omdat je het normale leven niet aankunt.
Zoals bij Eckhart Tolle het geval lijkt. Op het moment dat hij
zelfmoord wil plegen komt hij tot het besluit om het leven in zijn totaliteit
als onbelangrijk te zien. Achteraf blijkt die vlucht een koninklijke weg.
Het rationele denken is een prachtig
instrument om je leven welbewust te sturen, we zouden niet zonder kunnen, maar
jij bent degene die bepaalt wanneer je van dat instrument wel of niet gebruik
wilt maken. Met andere woorden, je hebt altijd een vrije keus of je wilt denken
of wilt voelen. Of je in je hoofd zit of
goed in je lijf.
©: Bert
Henning